خانواده چرخ‌ریسک‌ها (Paridae) یک خانواده بزرگ و فعال از پرندگان گنجشک‌سان کوچک است که شامل حدود 60 گونه در 14 سرده می‌شود. این پرندگان رنگارنگ و پرجنب‌وجوش در سراسر نیمکره شمالی و آفریقا یافت می‌شوند و در زیستگاه‌های متنوعی از جنگل‌ها و بوته‌زارها گرفته تا باغ‌ها و مناطق شهری زندگی می‌کنند. چرخ‌ریسک‌ها به خاطر هوش، کنجکاوی، توانایی آویزان شدن از شاخه‌ها و آوازهای متنوعشان مشهورند.

ویژگی‌های کلیدی خانواده چرخ‌ریسک‌ها:

جثه کوچک: طول بدن آنها معمولاً بین 10 تا 16 سانتی‌متر است.
رنگ‌آمیزی روشن و متنوع: رنگ پرهای آنها اغلب روشن و جذاب است و شامل ترکیبی از سیاه، سفید، زرد، آبی، سبز و خاکستری می‌شود. بسیاری از گونه‌ها دارای الگوهای مشخصی در سر و صورت خود هستند.
منقار کوتاه و قوی: منقار آنها کوتاه، قوی و مخروطی شکل است که برای شکستن دانه‌ها، خوردن حشرات و لاروها و باز کردن پوست درختان مناسب است.
بال‌های کوتاه و گرد: بال‌های آنها کوتاه و گرد است که به آنها امکان پرواز سریع و مانورپذیر در میان شاخ و برگ‌ها را می‌دهد.
دم متوسط: طول دم آنها متوسط است و در برخی گونه‌ها ممکن است بلندتر باشد.
پاهای قوی با انگشتان بلند: پاهای آنها قوی است و دارای انگشتان بلند با چنگال‌های تیز است که به آنها امکان می‌دهد به خوبی به شاخه‌ها چنگ بزنند و حتی به صورت وارونه از آنها آویزان شوند. آرایش انگشتان آنها نشین (anisodactyl) است.
رفتار فعال و جستجوگر: چرخ‌ریسک‌ها پرندگان بسیار فعالی هستند و به طور مداوم در میان شاخ و برگ‌ها به دنبال غذا می‌گردند. آنها بسیار کنجکاو هستند و هر سوراخ و شکافی را برای یافتن طعمه بررسی می‌کنند.
آواز متنوع و بلند: آواز آنها متنوع، بلند و اغلب شامل صداهای سوت‌مانند، چهچهه‌ها و صداهای تکراری است. آنها همچنین صداهای هشداری مختلفی دارند.
رژیم غذایی همه‌چیزخوار: رژیم غذایی آنها فصلی است. در تابستان عمدتاً از حشرات و عنکبوت‌ها تغذیه می‌کنند و در زمستان بیشتر دانه‌ها، آجیل‌ها و میوه‌ها را می‌خورند.
لانه‌سازی در حفره‌ها: بیشتر گونه‌های چرخ‌ریسک در حفره‌های درختان، سوراخ‌های موجود در دیوارها یا لانه‌های متروکه دارکوب‌ها لانه می‌سازند. آنها لانه خود را با مواد نرمی مانند خزه، پشم و پر می‌پوشانند.
جوجه‌های نیمه‌زودرس: جوجه‌ها پس از خروج از تخم بی‌پر و ناتوان هستند و به مراقبت طولانی مدت والدین نیاز دارند.
رفتار اجتماعی: برخی گونه‌ها منفرد زندگی می‌کنند، در حالی که برخی دیگر اجتماعی هستند و ممکن است دسته‌های کوچکی را در خارج از فصل تولید مثل تشکیل دهند.