خانواده دم‌دراز چرخ‌ریسک‌ها (Aegithalidae) یک خانواده کوچک از پرندگان گنجشک‌سان است که شامل حدود 10 گونه در 4 سرده می‌شود. این پرندگان کوچک و فعال در اوراسیا یافت می‌شوند و به خاطر دم‌های بسیار بلندشان نسبت به جثه‌شان و همچنین لانه‌های کیسه‌مانند پیچیده و الاستیکی که می‌سازند، مشهورند. نام این خانواده از سرده اصلی آن، Aegithalos، گرفته شده است.

ویژگی‌های کلیدی خانواده دم‌دراز چرخ‌ریسک‌ها:

جثه بسیار کوچک: طول بدن آنها معمولاً بین 13 تا 17 سانتی‌متر است، که بیشتر این طول مربوط به دم بلندشان است. خود بدن آنها بسیار کوچک و گرد به نظر می‌رسد.
دم بسیار بلند: بارزترین ویژگی آنها دم بسیار بلندشان است که معمولاً دو برابر طول بدنشان است و به آنها ظاهری خاص و متمایز می‌بخشد.
رنگ‌آمیزی نرم و ظریف: رنگ پرهای آنها معمولاً نرم و شامل ترکیبی از سفید، خاکستری، صورتی، قهوه‌ای و سیاه است. برخی گونه‌ها دارای الگوهای رنگی مشخصی در سر و بدن هستند.
منقار کوچک و نوک‌تیز: منقار آنها کوچک، باریک و نوک‌تیز است که برای گرفتن حشرات کوچک و عنکبوت‌ها از میان شاخ و برگ‌ها مناسب است.
بال‌های کوتاه و گرد: بال‌های آنها کوتاه و گرد است که برای پروازهای کوتاه و سریع در میان شاخ و برگ‌های متراکم مناسب است.
پاهای قوی با انگشتان بلند: پاهای آنها قوی است و دارای انگشتان بلند با چنگال‌های تیز است که به آنها کمک می‌کند تا به خوبی به شاخه‌های نازک آویزان شوند و در میان آنها حرکت کنند. آرایش انگشتان آنها نشین (anisodactyl) است.
لانه‌های کیسه‌مانند پیچیده و الاستیکی: آنها لانه‌های بسیار پیچیده و الاستیکی می‌سازند که به صورت کیسه‌ای آویزان از شاخه‌های درختان یا بوته‌ها قرار دارد. این لانه‌ها معمولاً از مواد نرمی مانند خزه، گلسنگ، تار عنکبوت و کرک ساخته می‌شوند و دارای یک سوراخ ورودی کوچک در بالا یا کنار هستند. ساخت این لانه‌ها زمان زیادی می‌برد و اغلب توسط هر دو والدین انجام می‌شود.
رفتار اجتماعی: دم‌دراز چرخ‌ریسک‌ها معمولاً پرندگان اجتماعی هستند و اغلب به صورت گروه‌های خانوادگی کوچک یا دسته‌های کوچک دیده می‌شوند، به ویژه در خارج از فصل تولید مثل. آنها ارتباطات صوتی ظریف و پیچیده‌ای دارند.
رژیم غذایی حشره‌خوار: غذای اصلی آنها حشرات کوچک، لاروها و عنکبوت‌ها است.
آواز زیر و سوت‌مانند: آواز آنها معمولاً زیر و سوت‌مانند است و ممکن است شنیدن آن در میان صدای باد یا سایر پرندگان دشوار باشد.
زیستگاه‌های متنوع: آنها در انواع زیستگاه‌های درختی و بوته‌زاری از جنگل‌های برگریز و مخلوط گرفته تا بوته‌زارهای متراکم و باغ‌ها یافت می‌شوند.