
تیره سنگ چشم-laniidae(تعداد گونه ها :9)
پرندگانی هستند با طرح مشخص پروبال ، منقار قلاب مانند ، پاهای قوی و چنگالهای تیز که رفتارشان شبیه پرندگان شکارگیر است . اغلب روی جاهای بلند با قمتی راست در انتظار شکار می نشینند و طمعمه خود را روی بوته های خار میخکوب و آویزان می کنند ، پروازی پرتوان و موجی دارند .
تکزی هستند ، نر و ماده آنها تقریبا همشکل است ( جز در سنگ چشم پشت سرخ )
روی بوته یا درخت لانه می سازند و از حشرات ، خزندگان ، پرندگان و پستانداران کوچک تغذیه می کنند .
سنگ چشم خاکستری جنوبی ، 24 تا 25 سانتیمتر طول دارد و به اندازه ی سنگ چشم خاکستری است. اما با ل هایش اندکی کوتاهترند ، منقار نسبتا سنگین و پاها بلند است. با سنگ چشم خاکستری بزرگ از نظر ساختمان ظاهری و پرو بال فرق می کند. رگه های سفید روی دم کمتر و در مجموع کمی تیره تر از سنگ چشم بزرگ است. حالت سیاهی پشت چشمان دارد و سفیدی گلو و پشت در تضاد با زیرتنه می باشد. در پرنده ی جوان روتنه کمرنگ تر و قهوه ای تر از بالغ ولی زیر تنه بنفش نخودی است.
سنگ چشم خاکستری بزرگ (سنگ چشم خاکستری شمالی - سنگ چشم شمالی) 26 سانتیمتر ؛ از همه سنگ چشم ها بزرگتر است و با پروبال سیاه و سفید و خاکستری شناخته می شود .
تفاوت آن با سنگ چشم خاکستری کوچک عبارت است از ؛ اندازه بزرگتر ، پیشانی خاکستری ( نه سیاه ) ، ابروی سفید باریک بین نوار چشنی سیاه و تارک خاکستری ، منقار بارکتر و درازتر ، سفیدی خیلی بیشتر روی شانه ها ، بالهای نسبتا کوتاهتر که در قاعده دم بهم می رسد ، دم درازتر که شاهپرهای آن از وسط به کنار به تدریج کوتاه می شود و نوار بالی باریکتر ( که در بال بسته به صورت دو نوار مجزا جلوه می کند ) .
پرنده ماده معمولا روی سینه راهراه عرضی موجدار کمرنگ دارد . پرنده نابالغ قهوه ای مایل به خاکستری است با راهراه عرضی موجدار قهوه ای روی سطح شکمی . این پرنده روی بالاترین شاخههای درخت و یا تیرتلگراف می نشیند و از آنجا به پرندگان کوچک ، موش ، مارمولک و حشرات حمله می کند .اغلب دم خود را تکان می دهد و یا به شکل بادبزن باز می کند . پروازش در ارتفاع کم و معمولا موجی است و هنگام نشستن ضمن بالبازروی اوج می گیرد و سپس روی شاخه می نشیند ، غالبا درجا بال می زند .
اندازه سنگ چشم خاکستری کوچک تقریبا 20 سانتی متر است و شبیه سنگ چشم خاکستری بزرگ می باشد. اما منقارش کوچک تر، بالها به نسبت بزرگتر با شاهپرهای بلند تر، دم کوچک تر و لکه سفیدی در قاعده شاهپرهای اولیه بالش دیده می شود، نوار بالی آن سفید خیلی مشخص و شاهپرهای کناری دم نیز سفید می باشد.
روی صورت لکه پهن سیاهی دارد که امتداد آن پیشانی را می پوشاند ، این لکه در پرنده ماده کمرنگتر است و وسعت کمتری دارد .
سنگ چشم خاکستری کوچک بالغ، نوار چشمی و ابروییش پهن سیاه دارد که تا پیشانیش را فرا گرفته است.
چانه و گلو سفید، سینه و زیر تنه سفید نخودی، سطح شکمی آن صورتی کمرنگ است، پاها و منقار سیاه، دم سیاه و دمگاه خاکستری است.
تارک و روی تنه اش خاکستری، شاهپر های بال سیاه و پرهای پوششی زیر دم سفید است.
سنگ چشم دمگاه حنایی (سنگ چشم دم دراز) 24 سانتیمتر است ؛ سنگ چشمی ست بزرگ با پیشانی و نوار چشمی پهن سیاه . تارک ، پس گردن و جبه خاکستری ، قسمت پایین پشت و دمگاه اخرائی رنگ دارد ، سطح شکمی آن سفید است ، با اثری از رنگ صورتی در پهلوها و قسمت پایین شکم . دم سیاه با شاهپرهای بیرونی نخودی دارد و نوک شاهپرهای دیگر دم نیز نخودی رنگ است . بالهایش سیاه است و لکه سفیدی روی شاهپرهای نخستین آن دیده می شود .
سنگ چشم سرحنایی ( سنگ چشم کله سرخ) 17 سانتیمتر ؛ از سنگ چشم خاکستری و سنگ چشم بزرگ ، بوسیله تارک و پس سر بلوطی پررنگ مشخص می شود . یک نوار پهن سیاه روی صورت دارد که ادامه آن پیشانی را می پوشاند .
گلو سطح شکمی آن سفید خالص است ، بالها و پشت تقربا سیاه با لکه های شانه ای بزرگ و سفید ، و نوار بالی کوتاه دارد ، دمش سیاه و کنارههای آن سفید است . دمگاه سفیدش در پرواز مشخص است .
پرنده ماده نسبتا تیرهتر می باشد ، پرنده نابالغ شبیه نابالغ سنگ چشم پشت سرخ است ولی سر بزرگتر و زاویهدار تری دارد . ضمنا بطور کلی کمرنگتر و کمتر خرمایی است ، رنگ دمگاه و شانه اش روشنتر است و طرح پرنده بالغ را بیاد می آورد و بر روی بال اثری از نوار بالی سفید به چشم می خورد .
سنگچشم پیشانیسفید پرندهای متوسطالجثه بوده و با طولی بین ۱۷ تا ۱۸ سانتیمتر، کوچکترین گونهٔ سنگچشمیان شمرده میشود. پرندهٔ نر پرهایی سیاه و سفید و پهلوهایی نارنجی رنگ دارد. پرهای بخش بالایی بدن، تاج، دم بلند و بالهای پرنده عمدتاً سیاه بوده و نقوش بزرگ سفیدرنگی بر روی بالهای آن وجود دارد که به هنگام پرواز آشکار میشوند. صورت پرنده سفیدرنگ است و نوار پهن سیاهی از میان چشمهایش میگذرد. پرهای زیر بدن به جز پهلوها که نارنجی هستند به رنگ سفید میباشند.
پرندگان ماده و پرندگان جوان این گونه به جای پرهای سیاه بالای بدن، پرهایی به رنگ خاکستری تیره داشته و رنگ نارنجی پهلوها از درخشندگی و حجم کمتری نسبت به پرندهٔ نر برخوردار است. جوجهها نیز دارای پرهایی خاکستری با خطوط موجیشکل در بالا و پرهایی سفید که آنها نیز خطوطی موجیشکل دارند در زیر بدنشان هستند.
سنگ چشم دم سرخ اندازه اش تقریبا 18 سانتی متر است. یک سنگ چشم بسیار کمرنگ با سطح پشتی خاکی تا قهوه ای مایل به خاکستری و سطح شکمی سفید که تارک و دمگاهش خرمائی کمرنگ است ، پرنده نر نوارچشمی سیاه و مشخصی دارد .
دمش تقریبا خرمائی رنگ است و سفیدی ندارد . بالهایش قهوه ای است شاه پرهای دم قرمز، چانه و گلو سفید نخودی، زیر تنه نخودی صورتی است. در قاعده شاهپرهای نخستین یک لکه بزرگ و سفید مشخص دارد که در پرواز به صورت نواری روی بال نمایان می شود .
پرهای پرواز تیره، پر های پوششی زیر دم و دمگاه قرمز است، که به همین واسطه پرنده ماده از پرنده جوان یکساله شناسایی می شود.
اندازه سنگ چشم پشت سرخ 17 سانتیمتر ؛ جنس نر سنگ چشم پشت سرخ، به وسیله پشت بلوطی رنگ ، تارک و دمگاه خاکستری مایل به آبی کمرنگ و نوار پهن و سیاه صورت که چشم ها و پوشپرهای گوش را در بر می گیرد ، مشخص می شود . سطح شکمی آن سفید مایل به صورتی است . دمی سیاه با کناره های سفید دارد که اغلب آنرا به چپ و راست حرکت می دهد .
اما جنس ماده این پرنده معمولا فاقد سیاهی روی صورت است ، سطح پشتی آن قهوه ای مایل به خرمایی تیره و سطح شکمی نخودی رنگ دارد که دارای نقش فلس مانند به رنگ قهوه ای است . پرنده نابالغ ، خرمایی رنگتر از نابالغ سنگ چشم کله سرخ است ولی دمگاه ، پرهای شانه ای کمرنگ و نوار بالی را ندارد . پروازش معمولا مستقیم است و هنگام شکار ، اطراف پرچین ها بالبازروی و درجا بالزنی می کند . اغلب در جای بلندی می نشیند و از آنجا بر روی طعمه می جهد . بیش از سنگ چشم های دیگر ، پرندگان کوچک و حشرات بزرگ، موشهای صحرایی و مارمولک را توسط خارهای گیاهی به سیخ می کشد و نوش جان می کند