عروس غاز
نام گونه: عروس غاز
نام علمی: Branta ruficollis
نام انگلیسی: Red-breasted Goose
درباره گونه: عروس غاز
غاز سینه سرخ یک غاز کوچک و زیبا از سرده Branta است که به خاطر رنگآمیزی چشمگیرش به راحتی قابل شناسایی است. این گونه در مناطق قطبی و نیمهقطبی سیبری برای تولیدمثل زادآوری میکند و در فصل زمستان به مناطق جنوب غربی دریای خزر، به ویژه ایران و بخشهای کوچکی از کشورهای همجوار مهاجرت میکند. این گونه در طول مهاجرت و زمستانگذرانی اغلب در دستههای بزرگ همراه با سایر گونههای غاز دیده میشود.
صدای عروس غاز:
صدای غاز سینه سرخ یک صدای کوتاه، تیز و نسبتاً زیر است که اغلب به صورت "کی-ویک" یا "کیک-کیک" توصیف میشود. صدای دسته جمعی آنها در هنگام پرواز یا تغذیه شنیده میشود و با صدای سایر غازها متفاوت است.
- مشخصات زیستی:
-
وزن: 1200-1650g
-
طول بدن: 53-56 CM
-
گشودگی بالها: 116-135 CM
-
زمان بلوغ جنسی: 3 سال
-
فصل زادآوری: اواخر بهار
-
تعداد تخم ها:3-8
-
دوره نهفتگی: 23-25 روز
-
زمان خروج از آشیانه و پرواز: 35-42 روز
-
طول عمر : 15 سال
-
فاصله بین دوره تولید مثل: 1 سال
-
رژیم غذایی: در طول فصل تولید مثل، آنها عمدتاً از برگهای علف و جوانههای علفهای پنبهای تغذیه میکنند. در مناطق زمستانگذرانی، رژیم غذایی آنها شامل گندم زمستانه، جو، ذرت و علفهای مرتعی است.
نقشه پراکندگی:عروس غاز
سایه گونه:عروس غاز
وضعیت حفاظتی عروس غاز:
وضعیت حفاظتی غاز سینه سرخ در سطح جهانی بر اساس ارزیابی IUCN در رده آسیبپذیر (Vulnerable - VU) قرار دارد. جمعیت این گونه در دهههای اخیر کاهش قابل توجهی را نشان داده است و همچنان با تهدیدات جدی روبرو است. دلایل اصلی کاهش جمعیت عبارتند از: از دست دادن و تخریب زیستگاه تولیدمثل: توسعه صنعتی و فعالیتهای استخراج نفت و گاز در مناطق توندرا. شکار غیرقانونی: شکار در طول مسیرهای مهاجرت و در مناطق زمستانگذرانی. تغییرات آب و هوایی: تأثیرات تغییرات اقلیمی بر زیستگاههای تولیدمثل و زمستانگذرانی. مزاحمتهای انسانی: فعالیتهای انسانی در مناطق مهم برای این گونه. تغییرات در شیوههای کشاورزی: کاهش مراتع و افزایش کشت متراکم. تلاشهای حفاظتی در سطح بینالمللی برای حفظ این گونه در حال انجام است.
تصویر تخم پرنده
تصویر منقار پرنده
تصویر چشم پرنده
تصویر پنجه پرنده
زیستگاه گونه
عروس غاز
- زیستگاه تولیدمثل: مناطق توندرا در شمال سیبری، به ویژه در شبه جزیره تایمیر و یامال، در نزدیکی رودخانهها، دریاچهها و مناطق باتلاقی با پوشش گیاهی کم.
- زیستگاه زمستانگذرانی: عمدتاً مناطق کمارتفاع و استپی در نزدیکی دریاچهها، تالابها، زمینهای کشاورزی و مراتع در جنوب غربی دریای خزر. در ایران، استانهای گلستان و مازندران از مهمترین مناطق زمستانگذرانی این غاز هستند.
- زیستگاه مهاجرت: در طول مهاجرت، در مناطق مختلفی از جمله استپها، علفزارها و تالابها استراحت و تغذیه میکنند.





تغذیه گونه
عروس غاز
غازهای سینه سرخ گیاهخوار هستند و رژیم غذایی آنها بسته به فصل و زیستگاه متفاوت است:
- در مناطق تولیدمثل: عمدتاً از برگها، ساقهها، ریشهها و دانههای گیاهان توندرا تغذیه میکنند.
- در مناطق زمستانگذرانی: از علفها، گیاهان زراعی (مانند غلات جوان و شبدر)، و سایر گیاهان موجود در مراتع و زمینهای کشاورزی تغذیه میکنند.

کلیدهای شناسایی گونه عروس غاز
- اندازه کوچک برای یک غاز: طول بدن حدود ۵۳-۵۶ سانتیمتر، با جثهای جمع و جور.
- رنگآمیزی بسیار مشخص و جذاب:
- سینه، گردن جلویی و گونهها به رنگ قرمز آجری روشن.
- پیشانی و بالای سر سیاه.
- نوار سفید پهن در کنارههای سر که از چشمها عبور میکند و به گردن سیاه میرسد.
- پشت و بالها سیاه با نوارهای باریک سفید.
- زیر دم سفید.
- پهلوها سیاه با نوارهای سفید.
- منقار کوتاه و سیاه.
- پاها سیاه.
رفتارشناسی گونه: عروس غاز
- پرنده اجتماعی: در طول مهاجرت و زمستانگذرانی اغلب در دستههای بزرگ همراه با سایر گونههای غاز مانند غاز پیشانی سفید کوچک و غاز پا زرد دیده میشوند.
- تغذیه گروهی: به صورت گروهی در مراتع و زمینهای کشاورزی به تغذیه میپردازند.
- پرواز دستهجمعی منظم: در هنگام پرواز، دستههای آنها اغلب آرایش منظم و هماهنگی دارند.
- صدای متمایز: صدای آنها با سایر غازها متفاوت است.
- وفاداری به مناطق زمستانگذرانی: به نظر میرسد که به مناطق خاصی برای زمستانگذرانی وفادار هستند و هر ساله به همان مناطق باز میگردند.
زاد آوری و تولید مثل: عروس غاز
- تشکیل جفت: غازهای سینه سرخ معمولاً تکهمسر هستند و پیوند جفتی ممکن است برای چندین سال ادامه یابد.
- لانهسازی: ماده لانه را روی زمین در مناطق باز توندرا، اغلب در نزدیکی برآمدگیها یا تپههای کوچک برای دید بهتر میسازد. لانه یک فرورفتگی ساده است که با مواد گیاهی و پرهای نرم (کرک) پوشانده میشود.
- تخمگذاری: ماده معمولاً ۴ تا ۷ تخم سفید مایل به کرم میگذارد.
- جوجهکشی: فقط ماده روی تخمها میخوابد. مدت جوجهکشی حدود ۲۵ روز است. نر در این مدت از لانه و ماده محافظت میکند.
- مراقبت از جوجهها: جوجهها پس از خروج از تخم قادر به راه رفتن و تغذیه خود هستند (precocial). والدین از آنها مراقبت میکنند و آنها را به سمت منابع غذایی هدایت میکنند. جوجهها به سرعت رشد میکنند و در حدود ۴۰-۵۰ روزگی قادر به پرواز میشوند.
